İLK OKUMA YAZMA ÖĞRENİYORUM KİTABININ FARKLILIKLARI
İlk okuma yazma öğretim süreci M.E.B. Türkçe Dersi Öğretim Programında;
1) İlk okuma yazmaya hazırlık
a) Dinleme eğitimi çalışmaları
b) Parmak, el ve kol kaslarını geliştirme çalışmaları
c) Boyama ve çizgi çalışmaları
2) İlkokuma yazmaya başlama ve ilerleme
a) Sesi hissetme,tanıma ve ayırt etme
b) Harfi okuma ve yazma
c) Harflerden heceler, hecelerden kelimeler, kelimelerden cümleler oluşturma
d) Metin oluşturma
3) Bağımsız okuma yazma” olarak belirtilmiştir.
M.E.B. Türkçe Öğretim Programına göre 1.Sınıf İlk Okuma Yazma Ders Kitapları hazırlanmıştır…
Ders kitaplarında dik temel harflerin öğretiminin, gruplar halinde nasıl bir yol
izleneceği örneklerle gösterilmiştir.
Öğretmenlerin bazılarında, 1.sınıf ilk okuma ders kitaplarının okuma yazma öğretimi sürecinde öğrencilerin istenilen düzeyde okur yazar duruma gelmelerine yeteri kadar katkılarının olamayacağı kanısı yaygındır.
Bu nedenden dolayı; öğretim yılı başında yapacağı hazırlıkların başında yararlanacağı yardımcı kaynak ders kitapları ile İlk Okuma Yazma Öğreniyorum setlerini inceler.
Genel olarak öğretmenler; İlk Okuma Yazma Öğreniyorum setlerinde daha fazla örnek çalışma ve uygulama etkinlik sayfaları olduğu için öğretim setlerinden birini seçerler.
Öğrencilerin bireysel farklılıkları göz önünde bulunarak düzenlenen İlk Okuma Yazma Kitabı, alanında zengin içerikli ve özgün 2.261 sayfa olarak hazırlanmıştır.
“İlk Okuma Yazma Öğreniyorum” setinin neden 2.261 sayfa olarak düzenlendiğini, Çan Eğirisi üzerindeki grafik ve açıklamalar ile daha iyi anlaşılacaktır.
B. İlk okuma yazma öğretim sürecinde ders veya kaynak kitaplar ile sürdürülen sınıflardaki öğrencilerin algılama ve öğrenme hızlarının Çan Eğrisi’ndeki dağılımı.
Grafikte okuma yazma öğretimine başlamadan önce varsayılan hazır bulunuş, algılama düzeyleri ile öğrenme hızlarına göre %-5 i 2 veya 3 olan öğrenciler okuma yazma öğretiminde gruptaki diğer öğrencilere göre daha fazla alıştırma ve pekiştirme çalışmaları için zaman ayrılması gereken öğrencilerdir.
Gruplar ile yapılan okuma yazma öğretiminde genel olarak bu öğrencilere ayrı bir zaman ayrılamıyor.
Öğretmenin bu öğrencilere fazla zaman ayıramamasının nedenlerinden birkaçı şunlar olabilir mi?
Öğretmenin, “Başarılı bir öğretmenin öğrencilerini 3 veya 4 ay gibi kısa sürede okur yazar duruma getirendir.” algısı sonucu; öğretmenin öğretim yılına başlarken okuma yazma öğretimi süresiyle ilgili kaygılarla başlaması.
Öğretmenin başka bir kaygısı da okuma yazma öğretiminin ilerleyen sürecinde kendi bulunduğu konumunu ile diğer 1. sınıfları okutan öğretmenlerin çalışmalarıyla karşılaştırması.
Bu süreçte sınıfındaki %-5’i 2 veya 3 olan öğrenciler için okuma yazma öğretim ortamını hazırlarken diğer öğrencilerden ayrı olararak çizim, yazma etkinlik sayfaları ile okuma metinlerinin hazırlaması gerekmektedir. Oysa öğretmenler bu hazırlıklar için fazla zaman ayıramamaktadırlar.
Ayrıca öğretmen okuma yazma öğretim sürecince izlediği ilk okuma yazma ders veya kaynak kitaplar da bu öğrencilerin okuma yazma çalışmalarına yardımcı olmamaktadır.
Yukarıda anlatılan nedenlerden dolayı öğretmen baskı altındadır. Acalesi vardır!
Öğretmenler, genel olarak sınıfındaki öğrencilerin çoğunluğu okur yazar duruma geçtikten sonra öğrenme güçlüğü olan bu öğrencilere zaman ayırabilmektedirler. Bazen de bu yeterli olmamakta, bu öğrenciler eksikleri ile birlikte bir üst sınıfa geçmektedirler.
Grafikte okuma yazma öğretimine başlamadan önce varsayılan hazır bulunuş, algılama ve öğrenme hızları daha ileri düzeyde %+5’i 2 veya 3 olan öğrenciler içinde ayrıca farklı çalışma ortamı hazırlanması gerekmektedir.
Öğretmen yukarıda anlatılan nedenlerden dolayıda bu ileri düzeyde olan öğrenciler için farklı etkinlik sayfaları hazırlamak için zamanı yoktur.
C. Öğretmen, okuma yazma öğretimi sürecince “İlk Okuma Yazma Kitabındaki etkinlikleri uygulama sonucunda, öğrencilerin algılama ve öğrenme hızları ile başarıların dağılımı yukarıdaki Çan Eğrisi’nde görüldüğü gibi olacaktır
Öğretmenler fazla zaman ayıramayıp hazırlayamadığı; ” Harflerin Aşamalı Çizim Çalışması “Okuyalım Yazalım” etkinlik çalışma sayfaları, metinler ve serbest okuma parçaları “İlk Okuma Yazma Kitabında bulunmaktadır.
İlk Okuma Yazma Kitabını izleyen öğretmenler, öğrencilerin öğrendikleri harfleri izleyerek, Harflerin Öğretimini İzleme Tablosuna not alarak, ( Tıklayınız-1 ) okuma yazma öğretiminde önemli üç konuyu uygulamalarıyla ilgili olarak;
Birincisi; öğrencilerin okuma yazma sürecinin ilerleyen günlerinde seviye grubu yapmaksızın öğretimi sürdürebilme,
İkincisi; İlk Okuma Yazma Kitabınındaki uygulamaları izleyen öğretmenler, sınıflarındaki öğrenme güçlüğü %-5’i 2 veya 3 olan öğrencilere, rehberliğinde diğer öğrencilere göre daha fazla alıştırma ve pekiştirme çalışmaları yapma,. Ayrıca öğrenme güçlüğü olan bu öğrencilerin velilerini bilgilendirmeleri sonucu öğrencilerin evde velisinin yardımıyla da alıştırma ve pekiştirme çalışmalarını tekrarlayarak eksikliklerini tamamlama Üçüncüsü de; öğretmen 25-30 öğrencinin her birinin okuma öğrenme sürecini izleyerek, Harflerin Öğretimini İzleme Tablosu’na not almıştı. Okuma yazma öğretiminin ilerleyen sürecinde öğrencilerden hazır bulunuş düzeyleri diğerlerine göre farklı %+5’i 2 veya 3 olan öğrencileri de belirlemişti. %+5’i 2 veya 3 kişi olan bu öğrenciler genellikle öğretilecek harfi doğru seslendirir, söylenen sözcük ve cümleleri de eksiksiz olarak yazarlar. Okunması istenilen metinleri de akıcı bir
şekilde okurlar. Bu öğrencilerin hazır bulunuş düzeylerinden daha ileriye doğru çalışmalarına katkıda bulmuş olacaklardır.
Yukarıdaki nedenlerden dolayı İlk Okuma Yazma Kitabı, okuma yazma öğretiminde sınıfta öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ile hazır bulunuş düzeyleri diğerlerine göre daha ileri düzeyde olan öğrencilerin yararlanmaları için 2.261 sayfa olarak hazırlanmıştır.
İlk Okuma Yazma Kitabında; dik temel yazı harflerinin, gruplardaki yazı puntoları farklı olarak düzenlenmiştir.
1. Grup : ( a , n , e , t , i , l ) harflerinin öğretiminde 48 yazı fontu, ( Tıklayınız-2 )
2. Grup : ( o , k , u , r , ı , m ) harflerinin öğretiminde 36 yazı fontu, ( Tıklayınız-3 )
3. Grup : ( ü , s , ö , y , d, z ) harflerinin öğretiminde 26 yazı fontu, ( Tıklayınız-4 )
4. Grup : ( ç , b , g , c , ş ) harflerinin öğretiminde 24 yazı fontu, ( Tıklayınız-5 )
5. Grup : ( p , h , v , ğ , f ,j ) harflerinin öğretiminde de 24 punto yazı fontu kullanılmıştır. ( Tıklayınız-6 )
Grupların farklı yazım fontlar ile yazılmasının temel amacı; okuma yazma çalışmaları tamamlandıktan sonra, öğrencinin 1. sınıf Türkçe ve kaynak kitaplardaki serbest okuma metinlerini okumada zorlanmayacak olmalarıdır. (M.E.B. Talim Terbiye Kurulu, 1. sınıf Türkçe Ders ve kaynak kitapların hazırlanmasında 22 yazı font ile dizilmesini istemesidir).
İlk Okuma Yazma Kitabında; gruplardaki harfler farklı yazı fontları ile düzenlenmesinin başlıca nedenleri,
Birincisi; İlk Okuma Yazma Kitabını incelendiğinde görüleceği üzere 1. Gruptaki etkinlik sayfalardaki harflerin çalışmalarının düzenlenmesinde 48 yazı fontu kullanılmıştır.
Özellikle öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin 1. Gruptaki etkinlik sayfalarındaki 48 fontu ile yazılması, hece, sözcük ve cümleleri yazarken harflerin yazım şekilleri, yönleri, geometrisi, eğimi, dikliği konusunda zorlanmadan yazmalarına yardımcı olmasıdır
İkinci neden ise; öğrencinin zengin görseller ile düzenlenen etkinlik sayfalarını kısa sürede okuyup, bir sonraki sayfaya geçmesiyle “etkinlik sayfasını zorlanmadan okudum” diye düşünmesine ve öz güvenlerinin gelişmesine yardımcı olmasıdır.
Yapılan araştırmalar ve elde edilen veriler sonucunda, öğrencilerin dik temel harfleri istenilen düzeyde yazamadıkları gözlenmiştir.
Bilindiği üzere öğrencinin, kalemi parmakları arasında doğru şekilde tutma becerilerini kazanmaları anasınıfında ilk haftalarda gerçekleşmesi beklenir.
Ne yazık ki öğrencilere anasınıfının ilk haftalarında kalemi kurallarına uygun olarak doğru tutma becerilerini kazandırma çalışmaları yapılamıyor. ( Tıklayınız-7 )
Kalemi doğru tutamayan öğrencilerin parmak kasları yorulduğundan istenilen düzeyde kurallara uygun yazı yazamadıkları da gözlenmiştir. ( Tıklayınız-8 )
Yanlış kazanılan bir davranışın düzeltilmesi için fazla zaman harcanmakta ve bazen de istenilen düzeyde olmuyor.
Bu nedenden dolayı; öğrencilere 1. sınıfa başladığı uyum haftasında kalemi kurallarına uygun tutma becerilerini kazandırma çalışmaları yapılmalıdır. ( Tıklayınız-9 )
Öğrencilerin dik temel harfleri kurallarına uygun olarak yazamama nedenlerin bir başka nedende öğretmenlerin, öğrencilerini üç veya dört ay gibi kısa sürede okur yazar duruma getirme çabalarındandır. Bu nedenden dolayı da harflerin yazılış yönleri üzerine yeteri kadar zaman ayıramıyorlar.
Aşamalı Serbest Çizgi Çalışmaları
M.E.B. Okul Öncesi Öğretim Programında 60 – 72 Aylık Çocuklara Psikomotor Gelişimi için kazandırılması gereken davranışlar arasında serbest çizgi çalışmaları ( Tıklayınız-10 )
M.E.B. Türkçe Öğretim Programında;
“İlkokul 1. sınıflarda, öğrencilerin yazı yazmaya hazır hale gelmeleri, çizgi çalışmalarının en önemli amacıdır. Düzensiz el alıştırmalarında çizgisiz defter veya kâğıtlar kullanılmalıdır ” denilmektedir.
(2018 T. P. s.11)
Oysa öğrenciler anasınıfı öğrenim sürecinde serbest çizgi çalışmaları yapmışlardı.M.E.B. İlkokul 1. Sınıf İlk Okuma Ders Kitabınlarında da benzer düzensiz serbest çizgi çalışmaları tekrarlanmıştır. ( Tıklayınız-11 )
İlk Okuma Yazma Kitabında ise serbest çizgi çalışmaları farklı olarak 29 harfin çiziminin öğretiminde, “Harflerin Aşamalı Serbest Çizgi Çalışması” ve “Harfini Boyama veya Kurşun Kalem ile Çizme Çalışması” şeklinde düzenlenmiştir. ( Tıklayınız-12 )
Düzenli Çizgi Çalışmaları
M.E.B. Türkçe Öğretim Programında; ” Düzensiz el alıştırmaları ile kalem tutma ve çizme alışkanlığını edinmiş öğrencilere, düzenli el alıştırmaları yaptırılır. Düzenli el alıştırmaları, harfleri yazmadan önce yapılacak son çizgi çalışmalarıdır. Bu çalışmalar, harflerin yazımını kolaylaştırıcı çizgilerdir” denilmektedir. (2018 T. P.
s.11) ( Tıklayınız-13 )
İlkokul 1. Sınıf İlk Okuma Yazma Ders Kitabında düzenli çizgi çalışmaları. ( Tıklayınız-14 )
İlk Okuma Yazma Kitabında ise farklı olarak düzenli çizgi çalışmaları 29 harfin çiziminde ” …Harfin Kurşun Kalem ile Yazma Çalışması ” şeklinde düzenlenmiştir. ( Tıklayınız-15 )
Standart Yazı Defteri
M.E.B. Türkçe Öğretim Programında, standart yazı, defter sayfaları düzenlenmesinde;“İlk okuma yazma öğretimi sürecinde; dört çizgi, üç aralıktan oluşan ve orta aralığı, üst ve alt aralıktan daha geniş olan satırlar kullanılmalıdır. Harflerin yazım çalışmaları yapılırken ilk aşamada dış iki çizgi orta boşluk 7 mm, üst ve alt boşlukları 5 mm olan satır ölçüleri kullanılmalıdır. arası 1.7 cm, orta boşluk 7 mm, üst ve alt boşlukları 5 mm olan satır ölçüleri kullanılmalıdır.
Yazma çalışmalarında aşamalı olarak dış iki çizgi arası 1.3 cm, orta boşluğu 5 mm, üst ve alt boşlukları 4 mm olan satır ölçülerine indirilmelidir” denilmektedir. (2018 T.P. s.12)
İlkokul 1. Sınıf İlk Okuma Yazma Ders Türkçe Kitabından standart yazı yazma sayfası örneği ( Tıklayınız-16 )
M.E.B. Maarif Modelinin Türkçe Öğretim Programında, Standart yazı, defter sayfaları düzenlenmesinde; “Okuma yazma öğretimi süresi boyunca üç çizgi,iki aralıktan oluşan yazı dfrteri ve gerci kullanılmalıdır. Yazı yazılacak alandaki satır aralıkları 1 cm genişliğinde olmalı,satır dizgesindeki iki çizgi, yatay kesintili kılavuz çizgisi ile tam ortadan ayrılmalı, bu ayrımda 0.5cm boşluk bırakılmalıdır. İki saatır dizgesi arasında 1cm boşluk bırakılnalıdır. Serbest yazı çalışmalarında yatay kesintili kılavuz çizgi kullanılmayabilir.” denilmektedir. (2024 T.P. s.10)
İlk Okuma Yazma Kitabında ise, önerilen standart yazı sayfaları farklı düzenlenmiştir. ( Tıklayınız-17 )
Sesi/Harfi Okuma ve Yazma
Milli Eğitim Bakanlığı; Türkçe Öğretim Programında; “Öğretmen harfin nasıl yazıldığını tahtada göstermeli ve harfi öğrencilerle birlikte okumalıdır.” denilmektedir. (2018 T. P. s.12) ( Tıklayınız-18 )
M.E.B. Maarif Modeli Türkçe Öğretim Programında;
“Harfin yazım aşamasında harfin önce küçük sonra da büyük yazılışı belirlenen ilkelere göre yazılmalıdır.” denilmektedir. (2024 T.P. s.11)
İlk Okuma Yazma Kitabında ise, önce büyük ve sonra küçük harfin yazımı ve okuma çalışmaları birlikte yapılmamıştır. Büyük harfin yazım çalışmaları, farklı olarak özel isimlerin öğretilmesi aşamasında gösterilmiştir. ( Tıklayınız-19 )
Hecelerin Oluşturulmasında Uygulanan Şekil ve Semboller
M.E.B. İlkokul 1. Sınıf İlk Okuma Yazma Ders Kitabı’nda, hecelerin oluşturulmasında uygulanan örnek şekil ve sembol sayfası ( Tıklayınız-20 )
İlk Okuma Yazma Kitabında ise; okuma ve yazmanın temelini oluşturan hecelerin öğretiminde kullanılan şekil ve semboller farklıdır. ( Tıklayınız-21 )
Harflerden Heceler Oluşturma
Milli Eğitim Bakanlığı, Türkçe Öğretim Programında; “İlk okuma yazma öğretiminin en önemli aşaması hece üretme çalışmalarıdır. Verilen ilk sesin/harfin ardından bunlarla ilgili heceler oluşturulmalıdır.
a. Kapalı heceye ulaşma
İlk okuma yazma öğretiminde, öğretilecek harfin öğretiminde iki harfin birleşmesiyle kapalı heceye ulaşma çalışmaları yapılır” denilmektedir. (T.P. s.12)
M.E.B. İlkokul 1. Sınıf İlk Okuma Yazma Ders Kitabında kapalı heceye ulaşma örnek sayfası. ( Tıklayınız-22 )
Okuma Yazma Kitabında; harflerden kapalı heceyi oluşturma ile ilgili olarak farklı öğretim yöntem ve tekniği uygulanmıştır. ( Tıklayınız-22 )
b. Açık Heceye Ulaşma
Okuma Yazma Kitabında; harflerden açık heceyi oluşturma ile ilgili olarak farklı öğretim yöntem ve tekniği uygulanmıştır. ( Tıklayınız-23 )
10. Hecelerden Sözcük Oluşturma
Okuma Yazma Kitabında, öğrenilen hecelerden sözcük oluşturma sayfası. ( Tıklayınız-24 )
11. Hecelerden Sözcük Oluşturma
M.E.B. Maarif Modeli Türkçe Öğretim Proğramında;
Harflerden Heceler,Hecelerden Sözcükler, Sözcüklerden Cümleler Oluşturma. İlk okuma yazma öğretimi sürecinde ilk harf gurubunda ses,hece ve sözcük çalışmaları yapılmalıdır. İkinci harf grubu itibariyle ses, hece, sözcük çalışmalarının yanına cümle metin çalışmalarına geçilmelidir. Öğrenciler için anlaşılabilir, somutlattıralabilir, bilgi ve mantık hatasına yol açmayacak cümleler oluşturulmasında dikkat edilmelidir.
İlk harf grubunun ikinci harfi olan “n” harfin öğretiminden sonra hece öğretimine geçilmelidir. Hece öğretimi sırasında harfin büyük yazılışı kullanılmamalıdır. Hece tek başına değerlendirmeli ve harfin küçük yazılışıyla gösterilmelidir. Hece tablosu gibi öğrenciyi ezbere yönelten gereç kullanılmamalıdır.” denilmektedir. ( 2024 T.P. s.11 )
12. Sözcüklerden Cümle Oluşturma
İlk Okuma Yazma Kitacında sözcüklerden cümle oluşturma ( Tıklayınız-25 )
13. Metin Oluşturma
Okuma Yazma Kitabında, sözcüklerden metin oluşturma çalışmaları farklı olarak düzenlenmiştir. ( Tıklayınız-26 )
14. Serbest Okuma
Okuma Yazma Kitabında, seslerin kavratılması aşamasında serbest okuma metinleri hazırlanmıştır.
Serbest okuma metinleri başlarda birkaç heceden daha sonra da üç, dört ve beş heceden oluşan sözcük ve cümlelerle hazırlanmıştır.
Serbest okuma metinleriyle, kavratılan sesin pekiştirilmesi ve bağımsız okuma sürecine hazırlanması amaçlanmıştır. ( Tıklayınız-27 )